Umfang samanburðarskoðunar

Við samanburðarskoðun fer fram athugun á því hvort gerðarviðurkennt nýtt ökutæki sé í samræmi við það sem forskráð hefur verið í ökutækjaskrá og hvaða upplýsingar það eru sem á eftir að skrá.

• Ökutækið er auðkennt: Tryggja verður að um rétt ökutæki sé að ræða. Sérstök áhersla er lögð á að allt verksmiðjunúmerið sé skoðað og vandlega borið saman við skráningargögn. Þessu er lýst í kafla 0 í verklagsbók fyrir reglubundnar skoðanir. Ef um frávik er að ræða skal hafna skoðun og skráningu (nema náist að leiðrétta í samvinnu við Samgöngustofu).

• Samanburður gerður á útfærslu ökutækisins við það sem forskráð hefur verið í ökutækjaskrá: Það sem fært hefur verið í ökutækjaskrá byggir á upplýsingum sem Samgöngustofa hefur fengið með umsókn um forskráningu og mögulega aflað úr öðrum skrám eða með öðrum hætti. Ekki má gera breytingar á ökutæki frá því sem viðurkennt hefur verið áður en það er fært til samanburðarskoðunar. Þessu er nánar lýst í kaflanum um yfirferð og skráningu tækniupplýsinga á gerðarviðurkenndu ökutæki í skráningareglum ökutækja.

• Upplýsinga aflað af ökutækinu og réttar upplýsingar tilkynntar: Í forskráningarferli gerðarviðurkenndra ökutækja er yfirleitt búið að skrá allar upplýsingar en mögulega gæti átt eftir að skrá einstaklingsbundin atriði sem sjá má á ökutækinu, til dæmis lit eða hjólbarðastærð. Færist þá ábyrgðin til skoðunarstofu um að tilkynna þau. Þessu er nánar lýst í kaflanum um yfirferð og skráningu tækniupplýsinga á gerðarviðurkenndu ökutæki í skráningareglum ökutækja.

• Ástand ökutækisins: Ekki fer fram nein skoðun á ástandi ökutækisins fyrir utan skoðun á stillingu aðalljósa og því hvort tjón er á ökutækinu. Þessu er nánar lýst í kaflanum um yfirferð og skráningu tækniupplýsinga á gerðarviðurkenndu ökutæki í skráningareglum ökutækja.

• Skráningarhæfi ökutækisins metið miðað við ofangreint: Ólíklegt er að eitthvað geri það að verkum að skoðun og skráningu ökutækis skuli hafnað í lok samanburðarskoðunar. Það er þó möguleiki og þeim tilvikum er lýst á hverjum stað fyrir sig.

Frávik og niðurstaða samanburðarskoðunar

Ef samanburðarskoðun leiðir í ljós frávik sem ekki er unnt að leiðrétta á meðan á framkvæmd skoðunarinnar stendur (í samvinnu við Samgöngustofu) skal hafna skoðun og er þá óheimilt að nýskrá ökutækið. Ef frávik stafar af mistökum hjá Samgöngustofu er reynt að leiðrétta þau án tafar.

• Niðurstaða samanburðarskoðunar er almennt 0 (án athugasemda).

• Þurfi að hætta við samanburðarskoðun fær hún niðurstöðuna 13 (hætt við skoðun). Þá er ekki heimilt að nýskrá.

Um framkvæmd nýskráningar og yfirferð annarra skilyrða er vísað til handbókar um skráningareglur ökutækja, annars vegar kafla um skráningu tækniupplýsinga og um nýskráningu.

Kröfur til skoðunarmanna

Gerð er krafa um að skoðunarmaður hafi verið viðurkenndur samkvæmt eftirfarandi (gildir frá 01.01.2026):

• V-viðurkenning (sérstakar skoðanir)

• G-, B- og S- viðurkenning, eftir því sem við á miðað við stærð ökutækja og ökutækjaflokka.

Lög og reglur

Stjórnvaldskröfur sem skjalið byggir á er að finna í eftirfarandi lögum, reglugerðum og/eða reglum (með viðbótum eftir því sem við á):

• Umferðarlög nr. 77/2019.

• Reglugerð um gerð og búnað ökutækja nr. 822/2004.

• Reglugerð um skráningu ökutækja nr. 751/2003.

• Reglugerð um skoðun ökutækja nr. 414/2021.

Umfang og ferli

Umfang

Við ADR-skoðun fer fram athugun á því hvort ökutæki uppfyllir kröfur sem til þess eru gerðar eins og lýst er í leiðbeiningaskjali stoðrits um ökutæki sem flytja hættulegan farm. Samantekt á þeim atriðum eru í þessu skjali.

Auðkenning ökutækis

Sérstök áhersla er lögð á að allt verksmiðjunúmerið sé skoðað og vandlega borið saman við skráningargögn. Ef um frávik er að ræða skal hafna skoðun og skráningu.

Skoðunaratriði

Í töflu 1 eru talin upp þau atriði sem skoðuð eru í ADR-skoðun. Aðeins er hægt að dæma atriðin í flokk 2 sem þýðir að athugasemd hafi verið gerð við atriðið.

Tafla 1. Skoðunaratriði fyrir áskilinn búnað ADR-ökutækja (bæði bifreiða og eftirvagna eftir atvikum).

Tafla 2. Skoðunaratriði fyrir sérstakan búnað fyrir ökumann og eftir atvikum aðstoðarmann hans (í bifreið).

Tafla 3. Skoðunaratriði fyrir búnað tiltekinna áhættuflokka (bæði bifreiða og eftirvagna eftir atvikum).

Tafla 5. Lágmarkskröfur til slökkvitækja í ADR-flutningseiningum. Uppgefin stærð er fyrir dufttæki eða tilsvarandi slökkvimátt með öðru heppilegu slökkviefni. Miðað er við leyfða heildarþynd flutningseiningar.

Slökkvitæki

• Slökkvitæki í ökutæki skal vera af viðurkenndri gerð fyrir A, B og C brunaflokka og skal vera komið fyrir í festingum sem því er ætlað.

• Handslökkvitæki eiga að vera með innsigli svo hægt sé að sannreyna hvort þau hafi verið notuð.

• Staðsetja skal slökkvitæki þannig að þau séu auðveldlega aðgengileg fyrir áhöfn ökutækisins og að þau séu varin veðuráhrifum þannig að nothæfi þeirra verði ekki fyrir áhrifum.

• Sé ökutæki búið áföstu slökkvikerfi til þess gert að slökkva eld í vél, skal það þannig búið að það losi ekki eitraðar loftegundir inn í stjórnhús bifreiðarinnar eða vegna hita frá eldi.

• Á slökkvitæki skulu vera leiðbeiningar á íslensku um notkun þess.

• Ef áskilið slökkvitæki er dufttæki skal það vera með innan við ársgamla vottun frá viðurkenndri slökkvitækjaþjónustu um að slökkvitækið sé í lagi.

• Eitt 2 kg duftslökkvitæki (eða tilsvarandi slökkvimátt með öðru heppilegu slökkviefni) er nægjanlegt í ökutæki sem flytja hættulegan farm í stykkjavöru samkvæmt undanþágureglum sem fram koma í ADR reglum (1.1.3.6) og 11. gr, reglugerðar um flutning á hættulegum farm.

Frávik og niðurstaða

Frávik við ADR-skoðun og niðurstaða

Sé gerð athugasemd við eitthvert skoðunaratriði verður niðurstaða skoðunar „Endurskoðun“ og ökutækið telst ekki hafa staðist skoðunina. Eigi að skrá ökutækið í viðkomandi rekstur í framhaldi af skoðun er þeirri skráningu hafnað. Annars er heimilt er að klára umsóknarferil og/eða staðfesta áframhaldandi leyfi fyrir viðkomandi ökutæki.

Númer skoðunaratriða

Númer skoðunaratriða á skoðunarvottorði eru ADR.xxx.2, þar sem ADR er fast forskeyti, xxx er númer atriðis hér að ofan, og 2 er fasti sem þýðir að athugasemd hafi verið gerð við atriðið. Dæmi: ADR.T05.2 merkir að athugasemd hafi verið gerð við öndunargrímu.

Kröfur til skoðunarmanna

Gerð er krafa um að skoðunarmaður hafi verið viðurkenndur samkvæmt eftirfarandi (gildir frá 01.01.2024):

• G- og S- viðurkenning, eftir því sem við á miðað við stærð ökutækja.

Lög og reglur

Stjórnvaldskröfur sem skjalið byggir á er að finna í eftirfarandi lögum, reglugerðum og/eða reglum (með viðbótum eftir því sem við á):

• Umferðarlög nr. 77/2019.

• Reglugerð um gerð og búnað ökutækja nr. 822/2004.

• Reglugerð um skráningu ökutækja nr. 751/2003.

• Reglugerð um flutning á hættulegum farmi nr. 1077/2010.

• Evrópusamningur um flutninga á hættulegum farmi á vegum, sem undirritaður var í Genf 1957 / ADR-samþykktir, kafli 9.

• Reglugerð um slökkvitæki nr. 1068/2011.

• Lög um farþegaflutninga og farmflutninga á landi nr. 28/2017.

• Reglugerð um leyfi til að stunda farþegaflutninga og farmflutninga á landi nr. 474/2017.

Umfang og ferli

Umfang

ADR-viðurkenningarskoðun er framkvæmd vegna eftirfarandi:

• Óskað er eftir að skrá ökutæki til flutnings á hættulegum farm en ekki er hægt að framvísa ADR-viðurkenningu framleiðanda eða erlendri ADR-viðurkenningu.

• Óskað er eftir að fá ökutækið viðurkennt fyrir aðra flokka en viðurkenning framleiðanda eða erlend ADR-viðurkenning segir til um.

Við ADR-viðurkenningarskoðun fer fram athugun á því hvort ökutæki uppfyllir kröfur sem til þess eru gerðar eins og lýst er í leiðbeiningaskjali stoðrits um ökutæki sem flytja hættulegan farm. Samantekt á þeim atriðum eru í þessu skjali.

Auðkenning ökutækis

Sérstök áhersla er lögð á að allt verksmiðjunúmerið sé skoðað og vandlega borið saman við skráningargögn. Ef um frávik er að ræða skal hafna skoðun og skráningu.

Skoðunaratriði

Við ADR-viðurkenningarskoðun skal tryggja að ökutækið uppfylli þær kröfur sem gerðar eru til samsvarandi ADR flokka sem sótt er um auk þess að taka út búnað þess í samræmi við framkvæmd á reglulegri .

Sé verið að framkvæma viðurkenningarskoðun þar sem óskað er eftir að bæta við ADR flokkum umfram viðurkenningu framleiðanda skal aðeins skoða umfram kröfur í samræmi við flokka.

Í töflum hér fyrir neðan eru talin upp þau atriði sem skoðuð eru í ADR-viðurkenningarskoðun. Aðeins er hægt að dæma atriðin í flokk 2 sem þýðir að athugasemd hafi verið gerð við atriðið.

Tafla 1. Skoðunaratriði fyrir ADR-viðurkenningarskoðun (sjá töflu 2 til skýringar).

Kröfur um tæknilega eiginleika

Kröfur um tæknilega eiginleika ADR-ökutækja eru mismunandi eftir þeim flokkum sem ökutækið óskast viðurkennt fyrir. Kröfurnar eru samkvæmt 9. kafla ADR reglna og eru þær taldar upp hér í einfaldaðri mynd vegna viðurkenningarskoðunar:

• Tafla 2: Tæknilegir eiginleikar ADR-ökutækja eftir flokkum.

• Tafla 3: Athugasemdir vegna atriða í töflu 2.

• Tæknilegir eiginleikar - útskýringar : Nánari útskýringar á atriðum í töflu 2.

Tafla 2. Tæknilegir eiginleikar ADR-ökutækja. Númerin í sviga fyrir aftan breiðletruðu atriðin eru skoðunarnúmerin úr töflu 1. Í töflu 3 eru skýringar á bókstöfunum í dálkunum (X a-k).

Tafla 3. Athugasemdir vegna atriða í töflu 2.

Tæknilegir eiginleikar - útskýringar

Nánari útskýringar á atriðum í töflu 2 (útdráttur úr kafla 9 í ADR-reglunum) og leiðbeiningar um skoðun. Númer eru tilvísanir í kafla úr ADR-reglunum.

RAFBÚNAÐUR (V05)

9.2.2.1 Almenn ákvæði

• Almennt gildir að rafkerfið skal vera hannað, útfært og þannig varið að ekki sé hætta á neista eða skammhlaupi við eðlilega notkun á ökutækinu.
  

9.2.2.2.1 Leiðslur

Hér er átt við rafmagnsvíra og kapla eftir því sem við á.

• Leiðslur mega ekki flytja meiri straum en þær eru hannaðar fyrir

• Leiðslur með rafspennu skulu vera nægjanlega einangraðar

• Leiðslur skulu henta umhverfi sínu í ökutækinu með tilliti til hitastigs og þurfa þola þann vökva sem er í umhverfinu.

• Leiðslurnar eiga að vera í samræmi við staðlana ISO 6722-1:2011 + Cor 01:2012 eða ISO 6722-2:2013

• Frágangur og festingar á leiðslunum skal væra slíkur að þær séu varðar hnjaski og hitaálagi.

9.2.2.2.2 Aukin vörn

• Leiðslur fyrir aftan ökumannshús og á eftirvögnum skulu varðar sérstaklega til að lágmarka möguleika á íkveikju eða útleiðslu við árekstur.

• Auka vörnin á að henta aðstæðum við venjulega notkun á ökutækinu.

• Kröfurnar um auka vörn teljast uppfylltar ef notaðar eru margþátta leiðslur í samræmi við ISO 14572:2011 eða eins og dæmin á myndunum hér að neðan eða sambærilegt.

Mynd 9.2.2.2.2.1

Mynd 9.2.2.2.2.2

Mynd 9.2.2.2.2.3

Mynd 9.2.2.2.2.4

• Leiðslur í snúningshraðaskynjara (ABS skynjara) út í hjól þurfa ekki aukna vörn.

• EX/II-ökutæki, sem eru lokaðir sendibílar frá verksmiðju og þar sem leiðslurnar fyrir aftan ökumannshús eru varðar af yfirbyggingunni (boddýinu) uppfylla þessa kröfu.

9.2.2.3 Öryggi og útsláttarrofar

Allar straumrásir eiga að vera varðar með öryggi eða útsláttarrofa fyrir utan eftirfarandi:

• Frá ræsi til hreyfils

• Frá ræsi til rafals

• Frá rafli til bræðivars / útsláttarvars / höfuðrofa

• Frá rafgeymi til ræsis

• Frá rafgeymi til stýribúnaðar (kraftstýribox) fyrir hamlarakerfi ef það er rafdrifið eða notar rafsegul

Ofangreindar óvarðar leiðslur eiga að vera eins stuttar og komið verður við.

9.2.2.4 Rafgeymir

• Rafgeymatengingarnar (pólar og pólskór) eiga að vera einangraðar eða rafgeymirinn með einangrandi loki

• Rafgeymar sem geta gefið frá sér eldfima gufu og eru ekki undir vélarhlíf, eiga að vera í loftræstu hólfi

9.2.2.5 Ljós

• Perur með sökkulskrúfgangi má ekki nota

9.2.2.6 Rafleiðslur milli vélknúins ökutækis og eftirvagns

Raftengingar skulu þannig hannaðar að þær hindri:

• að raki og óhreinindi komist í þær. Tengingarnar þurfa að lágmarki að uppfylla IP54 í samræmi við IEC 60529

• óviljandi aftengingu eða aftengingu fyrir slysni. Tengi skulu vera í samræmi við punkt 5.6 í ISO 4091:2003

9.2.2.7 Spenna

• Spenna í rafkerfinu má ekki yfirstíga 25V riðstraum eða 60V jafnstraum

• Hærri spennur eru leyfðar í hluta rafkerfisins ef það er galvaníst einangrað og ekki nær farmrými eða tanki en 0,5 m.

• Önnur kerfi sem vinna á spennu yfir 1000V riðstraumi eða 1500V jafnstraumi skulu vera innbyggð í lokaðan kassa.

• Ef notuð eru Xenon ljós má aðeins nota ljós með innbyggðum startara

9.2.2.8 Höfuðrofi

• Rofi (höfuðrofi) sem rýfur strauminn í rafkerfinu á að vera staðsettur eins nálægt rafgeymi og unnt (hentugt) er. Ef notaður er eins póls rofi á hann að vera á straumleiðslunni (+) en ekki jarðsambandinu.

• Stjórntæki (rofi) til að rjúfa og tengja höfuðrofann skal vera staðsett í ökumannshúsinu. Það skal vera auðveldlega aðgengilegt fyrir ökumann og merkt greinilega á viðeigandi hátt.

• Stjórntækið skal útfært þannig að á því sé lok eða tvíþætt hreyfing til að varna ótilætlaðri notkun. Aðrar útfærslur eru leyfðar með þeim skilyrðum sem greind eru að ofan.

9.2.2.9 Rásir með stöðugum straumi

• Þeir hlutar rafkerfisins þ.m.t. leiðslur sem eru með stöðugan straum þegar höfuðrofinn er opinn eiga að vera viðeigandi til notkunar í hættulegu umhverfi. Slíkur búnaður skal uppfylla almennar kröfur í IEC 60079 hluta 0 og 14, sjá nánar í ADR- reglum: 9.2.2.9.1 og 9.2.2.9.2

9.2.2.9.1 Rásir með stöðugum straumi

• a) Þeir hlutar rafkerfisins þ.m.t. leiðslur sem eru með stöðugan straum þegar höfuðrofinn er opinn eiga að vera viðeigandi til notkunar í hættulegu umhverfi. Slíkur búnaður skal uppfylla almennar kröfur skv. IEC 60079, hluta 0 og 14.

• b) Við notkun á staðli IEC 60079, hluta 14 skal fylgja eftirfarandi flokkun:
  Rafbúnaður með stöðugum straumi þ.m.t. leiðslur sem tilheyra ekki 9.2.2.4 og 9.2.2.8 skal almennt uppfylla kröfur skv. 1 svæði (e. Zone 1) fyrir rafbúnað og kröfur skv. 2 svæði (e. Zone 2) fyrir rafbúnað í ökumannshúsi. Kröfur vegna sprengiefnaflokk IIC skulu uppfylla hitaflokk T6.

• c) Hinsvegar, fyrir búnað með stöðugum straumi sem er komið fyrir í umhverfi þar sem utankomandi hiti (hiti sem stafar ekki frá rafbúnaði) fer yfir hitaflokk T6, skal búnaðurinn uppfylla að minnsta kosti hitaflokk T4.

9.2.2.9.2 Rásir með stöðugum straumi

• Hliðartengingar við höfuðrofa fyrir rafbúnað sem þurfa að hafa stöðugan straum þegar höfuðrofinn er opinn, skulu vera varnar því að ofhitna með viðeigandi hætti, svo sem með öryggi, aflrofa eða öryggisvörn (straumtakmarkara).

• Sjá nánar í ADR 9.2.2.9

HEMLABÚNAÐUR (V10) Hemlar og hamlarakerfi

9.2.3.1 Almenn ákvæði

• Vélknúin ökutæki og eftirvagnar sem teljast flutningseiningum fyrir hættulegan farm eiga að uppfylla viðhlítandi kröfur í UN reglugerð nr. 13 með breytingum, í samræmi við dagsetningar á gildistöku sem þar koma fram. UN reglugerð nr. 13 innheldur kröfur til hemla fyrir ökutæki í ökutækjaflokkunum M, N og O.

• EX/II-, EX/III-, FL-, og AT-ökutæki eiga að uppfylla kröfurnar í UN reglugerð nr. 13, viðhengi 5. Viðhengi 5 inniheldur sérreglur um hemla ADR ökutækja.

9.2.3.1 ABS-kerfi

• Skal vera til staðar.

9.2.3.1 Hamlari

• Skal vera til staðar ef hámarksþyngd vélknúins ökutækis er meiri en 16 tonn eða má draga eftirvagn í ökutækjaflokknum O4.

ELDVARNIR (V15)

• Í samræmi við töflu um skráningarskoðun

9.2.4.3 Eldsneytistankar og -gashylki

• Útfærslan skal vera þannig að ef leki á sér stað þá lekur beint til jarðar án snertingar við farminn eða heita hluta ökutækisins. Nánari upplýsingar í ADR-reglum.

9.2.4.4 Hreyfill

• Hreyfillinn sem drífur ökutækið skal vera útbúinn og staðsettur þannig að farminum stafi ekki hætta af vegna hita eða íkveikju.

• Sérákvæði eru í ADR reglugerðinni ef notað er CNG- eða LNG- eldsneyti. Sama gildir um LPG eldneyti. EX/II og EX/III ökutæki skulu búinn hreyfli með þrýstikveikju sem notar einungis eldsneyti með blossamarki yfir 55°C. Ekki er heimilt að nota gas.

9.2.4.5 Útblásturskerfi

• Útblásturskerfið (þ.m.t. púströr) skal þannig útfært og staðsett eða varið að ekki stafi farminum hætta af vegna íkveikju eða hita.

9.2.4.6 Hamlarakerfi

• Ökutæki útbúin hamlarakerfi sem gefur frá sér mikinn hita og sem er staðsett aftan við ökumannshúsið eiga að vera útbúin hitahlíf.

• Hitahlífin skal vera staðsett á milli kerfisins og tanksins eða farmsins og tryggilega fest þannig að ekki verði upphitun á farmi eða tanki jafnvel í litlum mæli.

• Að auki skal hitahlífin verja hamlarakerfið gegn hverskyns leka eða yfirfalli frá farminum, jafnvel þó slys/óhapp eigi sér stað. T.d. er vörn sem er tvöföld (tvíveggja eða tvö þil) talin nægjanleg.

9.2.4.7 Brunahólfs-miðstöð/hitari

• Miðstöð eða hitari sem brennir eldsneyti, t.d. olíumiðstöð.

9.2.4.7.1 Brunahólfshitari - kröfur

• Brunahólfhitari þar að uppfylla viðeigandi tæknilegar kröfur samkvæmt UN-reglugerð nr. 122 með breytingum.

9.2.4.7.2 Brunahólfshitari - útblásturskerfi

• Brunahólfshitarinn og tilheyrandi útblásturskerfi skal hannað, staðsett og varið þannig að komið sé í veg fyrir óæskilegri hitamyndun eða íkveikju á farminum. Þessi krafa telst uppfyllt ef kröfurnar í 9.2.4.3. og 9.2.4.5 eru uppfylltar á tilsvarandi máta.

9.2.4.7.3 Brunahólfshitari - ádrepari

Brunahólfshitarann þarf að vera hægt að stöðva með eftirfarandi aðferðum:

• Handstýrður rofi í ökumannshúsi

• Þegar hreyfill ökutækisins er stöðvaður, í slíku tilfelli er hægt að gangsetja hitarann handvirkt hjá bílstjóra

• Þegar dæla til að dæla farmi er ræst

9.2.4.7.4 Brunahólfshitari – keyrslutími

• Eftir að hitarinn hefur verið stöðvaður má hann ganga í 40 sek. Að þeim tíma loknum skal á viðeigandi hátt lokast fyrir loftflæði til hitarans.

• Einungis má nota hitara sem eru gerðir til að þola styttan skolunartíma (40 sek) við venjulega notkun.

9.2.4.7.5 Brunahólfshitari - gangsetning

• Brunahólfshitarinn skal hafa handvirkan búnað til gangsetningar. Forritaður ræsibúnaður er bannaður.

9.2.4.7.6 Brunahólfshitari - eldsneyti

• Brunahólfshitarar sem nota gas sem eldsneyti má ekki nota

HRAÐATAKMARKARI (V20)

• Vélknúin ökutæki yfir 3,5 tonn að heildarþyngd eiga að vera útbúin með hraðatakmarkara þar sem hraðinn er ekki stilltur hærra en 90 km/klst.

TENGIBÚNAÐUR (V25)

• Tengibúnaður á vélknúnum ökutækjum og eftirvögnum eiga að vera í samræmi við UN-reglugerð nr. 55 með breytingum og dagsetningum á gildistöku.

AÐRAR FORVARNIR V/ELDSNEYTIS (V30)

• Eldneytiskerfi fyrir hreyfla sem nýta LNG á að vera útbúið og útfært þannig að farmi stafi ekki hætta af þegar gas er kælt.

SÉRKRÖFUR EX/II OG EX/III (V35)

• Á við um tilbúið/fullsmíðað EX/II eða EX/III ökutæki sem ætlað er til flutnings á sprengifimu efni og hlutum (flokki 1) í pakkningum, samkvæmt kafla 9.3 í ADR.

9.3.1 Almennt

• Ökutækið skal ekki smíðað úr efni sem getur hvarfast hættulega við farminn.

9.3.2 Brunahólfshitari

• Brunahólfshitara má einungis koma þannig fyrir að þeir hiti aðeins ökumannshús og vélarými.

• Brunahólfshitarar skulu uppfylla lágmarkskröfur samkvæmt 9.2.4.7.1, 9.2.4.7.2, 9.2.4.7.5 og 9.2.4.7.6.

• Rofi til stjórnunar á brunahólfshitara má vera utan ökumannshúss.

• Engir hlutar brunahólfshitara, þar með talið eldsneytisgeymar, inntak eða útblásturskerfi hitunartækis skal vera komið fyrir í farmrými ökutækis.

9.3.3 Farmrými EX/II

• Ökutæki skal vera hannað, framleitt og þannig útbúið að sprengifimur farmur sé varinn gegn ytri hættum og veðri.

• Farmrýmið skal annaðhvort vera full lokað eða með hlífðartjaldi. (a) Hlífðartjald skal ekki rifna auðveldlega, vera vatnsþétt og úr lítt eldfimu efni. (b) Hlífðartjald skal vera strekkt þannig að það nái yfir allar hliðar framrýmis.

• Öll op skulu vera með þéttri hurð eða strekktri/stífri hlíf sem hægt er að læsa

• Ökumannsrýmið skal vera vera aðskilið frá farmrými með heilum vegg.

9.3.4 Farmrými EX/III

• Ökutæki skal vera hannað, framleitt og þannig útbúið að sprengifimur farmur sé varinn gegn ytri hættum og veðri.

• Ökutækið skal vera lokað.

• Ökumannsrýmið skal vera vera aðskilið frá farmrými með heilum vegg.
  Hleðsluflötur skal vera samfelldur (heimilt er að hafa festingar fyrir farm)

• Öll samskeyti skulu vera þétt.

• Hægt verður að vera að læsa öllum opnanlegum hurðum og hlerum.

• Hurðir og hlerar skulu vera þannig útbúnar og komið fyrir að öll liðamót séu hulin utanfrá.

• Yfirbygging ökutækis skal vera úr hita- og eldþolnu efni sem er að minnsta kosti 10mm að þykkt. Efni sem fall í flokk B-s3-d2 samkvæmt staðlinum EN 13501-1:2007 + A1:2009 teljast uppfylla þessi ákvæði.

• Ef yfirbygging er úr málmi skulu allar innhliðar hennar vera klæddar með efni sem uppfyllir sömu kröfur.

9.3.5 Hreyfill

• Hreyfillinn sem drífur ökutækið skal vera staðsettur fyrir framan vegginn sem aðskilur farmrýmið. Þó er heimilt að hreyfill sé staðsettur undir farmrými, sé það útfært þannig að hiti frá hreyfli (vélarrými) skapi ekki hættu á farminn með því að innra lag farmrýmis fari yfir 80°C.

9.3.6 Útblásturskerfi

• Útblásturskerfi skal vera útfært og staðsett þannig að farmi stafi ekki hætta af vegna hita, þannig að innra lag farmrýmis fari ekki yfir 80°C.

9.3.7 Rafbúnaður

• Rafbúnaður (þ.m.t. rafkerfi) skal uppfylla kröfur samkvæmt 9.2.2.1, 9.2.2.2, 9.2.2.3, 9.2.2.4, 9.2.2.5, 9.2.2.6, 9.2.2.7, 9.2.2.8 og 9.2.2.9.2.

• Rafbúnaður í farmrými skal vera rykvarið og uppfylla að lágmarki IP54 samkæmt IEC60529 eða sambærilegu. Sé ætlað að flytja efni í aðskilnaðarflokk J, skal rafbúnaður varinn þannig að hann uppfylli IP65 samkvæmt IEC 60529 eða sambærilegu.

• Engar rafleiðslur skulu vera staðsettar innan farmrýmis. Rafbúnaður sem er aðgengilegur innan farmrýmis skal vera nægilega vel varinn þannig að hann þoli högg frá farmi að innanverðu.

Frávik og niðurstaða

Frávik við ADR-skoðun og niðurstaða

Sé gerð athugasemd við eitthvert skoðunaratriði verður niðurstaða skoðunar „Endurskoðun“ og ökutækið telst ekki hafa staðist skoðunina. Eigi að skrá ökutækið í viðkomandi rekstur í framhaldi af skoðun er þeirri skráningu hafnað. Annars er heimilt er að klára umsóknarferil og/eða staðfesta áframhaldandi leyfi fyrir viðkomandi ökutæki.

Númer skoðunaratriða

Númer skoðunaratriða á skoðunarvottorði eru ADR.xxx.2, þar sem ADR er fast forskeyti, xxx er númer atriðis hér að ofan, og 2 er fasti sem þýðir að athugasemd hafi verið gerð við atriðið. Dæmi: ADR.V05.2 merkir að athugasemd hafi verið gerð við rafbúnað.

Kröfur til skoðunarmanna

Gerð er krafa um að skoðunarmaður hafi verið viðurkenndur samkvæmt eftirfarandi (gildir frá 01.01.2024):

• G-, V- og S-viðurkenning, eftir því sem við á miðað við stærð ökutækja.

Lög og reglur

Stjórnvaldskröfur sem skjalið byggir á er að finna í eftirfarandi lögum, reglugerðum og/eða reglum (með viðbótum eftir því sem við á):

• Umferðarlög nr. 77/2019.

• Reglugerð um gerð og búnað ökutækja nr. 822/2004.

• Reglugerð um skráningu ökutækja nr. 751/2003.

• Reglugerð um flutning á hættulegum farmi nr. 1077/2010.

• Evrópusamningur um flutninga á hættulegum farmi á vegum, sem undirritaður var í Genf 1957 / ADR-samþykktir, kafli 9.

• Reglugerð um slökkvitæki nr. 1068/2011.

• Lög um farþegaflutninga og farmflutninga á landi nr. 28/2017.

• Reglugerð um leyfi til að stunda farþegaflutninga og farmflutninga á landi nr. 474/2017.

Skoðunaratriði

Sé ökutæki skráð sem tjónabifreið er óheimilt að skoða það hefðbundinni skoðun og því eiga dæmingar í skoðunaratriðahluta handbókar ekki við.

Hlutverk skoðunarstofu vegna tjónaökutækja eru þessi (sjá nánari lýsingar í köflum skjalsins):

• Að framkvæma endurmat á tjónaökutæki I sé þess óskað (og innan 20 daga frests).

• Að skoða (aðalskoðun eða endurtekin aðalskoðun) ökutæki eftir að viðgerð hefur farið fram og tjónaskráning felld niður. Óheimilt er að afhenda númer og skrá ökutæki í umferð nema niðurstaða skoðunar sé án athugasemda eða lagfæring.

Skilgreiningar

Tjónaökutæki flokkast þannig samkvæmt reglugerð um gerð og búnað:

• Tjónaökutæki: Ökutæki sem orðið hefur fyrir tjóni sem getur haft áhrif á aksturseiginleika þess og akstursöryggi. Hafi slíkt tjón orðið á ökutæki skal skilgreina og skrá ökutækið sem tjónaökutæki og notkun þess bönnuð. Ekki má taka slíkt ökutæki í notkun á ný nema að fram fari viðgerð á því af viðurkenndu réttingaverkstæði.

• Tjónaökutæki I: Ökutæki sem lent hefur í óhappi og tilkynnt hefur verið af lögreglu eða Skattinum (áður tollstjóra) til Samgöngustofu. Hægt er að óska eftir endurmati innan 20 daga, sé það ekki gert breytist skráningin í tjónaökutæki II.

• Tjónaökutæki II: Ökutæki sem lent hefur í óhappi og tilkynnt hefur verið af tryggingafélagi til Samgöngustofu. Ennfremur tjónaökutæki I þar sem frestur til endurmats er runninn út.

Eftirfarandi er úr reglugerð um gerð og búnað um hvað veldur því að ökutæki flokkast sem tjónaökutæki:

• Burðarvirki: Til burðarvirkis ökutækja heyrir sjálfberandi yfirbygging og grind eftir því sem við á. Einnig öryggisbúr farþega sem og burðar- og öryggisbitar yfirbyggingar. Hafi burðarvirki ökutækis skemmst telst það tjónaökutæki.

• Framrúða: Framrúða ökutækis telst til burðarvirkis, sé hún límd. Aðrar límdar rúður sem eru hluti af burðarvirki ökutækis eiga einnig við. Við skipti á límdum framrúðum skal fara eftir fyrirmælum framleiðanda. Hafi rammi í kringum framrúðu ökutækis skemmst skal skrá ökutækið sem tjónaökutæki og notkun þess bönnuð þar til viðgerð fer fram á viðurkenndu verkstæði. Einangraðar skemmdir á límdum rúðum sem ekki eru hluti af stærra tjóni, t.d. stjarna eða sprunga eftir steinkast, skal meðhöndla eftir útlistingu skoðunarhandbókar ökutækja og telst ökutækið þá ekki vera tjónaökutæki.

• Hjólabúnaður: Til hjólbúnaðar ökutækja teljast m.a. ásar, festingar, fjaðrabúnaður og hjól. Hafi festingar hjólabúnaðar ökutækis, sem teljast til burðarvirkis, gengið til og sýnileg merki eru um að hjóla- eða stýrisbúnaður hafi bognað eða færst úr stað, telst það tjónaökutæki.

• Öryggisbúnaður: Til öryggisbúnaðar ökutækja teljast m.a. öryggisbelti, líknarbelgir/loftpúðar sem og annar virkur öryggisbúnaður svo sem myndavéla- og nándarbúnaður. Hafi líknarbelgir/loftpúðar ökutækis sprungið út, telst það tjónaökutæki. Ökutæki telst einnig tjónaökutæki ef öryggisbeltastrekkjarar hafa verið virkjaðir og/eða teygst hefur á öryggisbelti.

Aðrar skilgreiningar á hugtökum samkvæmt reglugerð um gerð og búnað:

• Viðgert tjónaökutæki: Ökutæki sem hefur fyrir 1. ágúst 2017 verið viðgert af öðrum en viðurkenndu réttingaverkstæði.

• Margar tjónaskráningar: Ef ökutæki sem er skráð viðgert tjónaökutæki þann 1. ágúst 2017, lendir aftur í tjóni þannig að það teljist sem tjónaökutæki II, skráist það með margar tjónaskráningar óháð viðgerðaraðila.

• Endurmat á tjónaökutæki: Hægt er að óska eftir endurmati á tjónaökutæki I innan 20 virkra daga frá skráningu í ökutækjaskrá. Endurmat skal fara fram áður en viðgerð hefst og skal vera studd gögnum, það er greinargerð, ljósmyndum og/eða mælingum. Endurmat getur leitt til niðurfellingar á tjónaskráningu eða að ökutæki teljist tjónaökutæki II. Faggiltar skoðunarstofur framkvæma endurmat. Gögn skulu send til Samgöngustofu sem skráir upplýsingarnar í ökutækjaskrá.

• Viðurkennt réttingaverkstæði: Verkstæði sem er búið viðeigandi tækjabúnaði til viðgerða á ökutækjum eftir fyrirmælum framleiðanda og hafa heimild til að gefa út vottorð um viðgerð á tjónaökutæki. Aðeins ökutæki sem gert hefur verið við á viðurkenndu réttingaverkstæði geta fengið skráningarmerki að nýju.

Mat og skráning á tjónaökutæki I

Ökutæki sem lent hefur í óhappi og tilkynnt hefur verið af lögreglu eða Skattinum (áður tollstjóra) til Samgöngustofu er skráð sem tjónaökutæki I. Sú skráning gildir í 20 daga og breytist svo sjálfkrafa í tjónaökutæki II hafi ekki verið óskað eftir endurmati (sjá næsta kafla).

Grundvöllur að mati lögreglu og Skattsins á því hvort ökutæki ætti að vera merkt tjónaökutæki I getur byggst á nokkrum einföldum atriðum, sjá töflu 1.

Tafla 1. Ökutæki sem mögulega hefur orðið fyrir tjóni sem getur haft áhrif á aksturseiginleika þess og akstursöryggi, skal af lögreglu og Skattinum (áður tollstjóra) tilkynna sem tjónaökutæki I. Þættir sem horft er til við mat á því.

Endurmat skoðunarstofu á tjónaökutæki I

Faggiltar skoðunarstofur ökutækja hafa heimild til að framkvæma endurmat á tjónaökutæki I. Endurmat getur leitt til niðurfellingar á tjónaskráningu eða að ökutæki teljist tjónaökutæki II.

Hægt er að óska eftir endurmati á tjónaökutæki I innan 20 virkra daga frá skráningu í ökutækjaskrá. Að þeim tíma liðnum skráist ökutækið sjálfkrafa sem tjónaökutæki II og verður þá að fara í viðurkenndan viðgerðarferil (sbr. næsta kafla) eigi að skrá það í umferð á ný.

Endurmat skal fara fram áður en viðgerð hefst. Sé viðgerð hafin er skoðunarstofu ekki heimilt að framkvæma endurmat. Ekki ber að meta það sem svo að viðgerð sé hafin ef búið er að opna eða taka einfalda hluti í sundur til að sjá betur í hverju tjón felst, æskilegt er þó að slíkt sé gert í samráði við skoðunarstofuna sem beðin er um að endurmeta tjónið. Einnig má vera búið að gera við sprungna hjólbarða.

Við endurmat á tjónabifreið I skal ökutækið jafnan fært til skoðunarstofu en einnig er skoðunarstofu heimilt að framkvæma skoðun ökutækisins utan skoðunarstofu. Við endurmat horfir skoðunarstofa til þeirra atriða sem fram koma í töflu 2.

Tafla 2. Ökutæki sem orðið hefur fyrir tjóni sem getur haft áhrif á aksturseiginleika þess og akstursöryggi, skal skrá sem tjónaökutæki II. Þættir sem horft er til við endurmat tjónaökutækis I.

Krafa er um að skoðunarstofa taki nokkrar myndir af tjóni ökutækisins til stuðnings endurmatinu, meðal annars til að sýna ástand þeirra vafaatriða sem beiðni um endurmat byggðist á.

Að loknu endurmati fyllir skoðunarstofa út eyðublað US.117, Tilkynning skoðunarstofu um endurmat tjónaökutækis. Þar ber að skrá upplýsingar um auðkenningu ökutækisins, skoðunarstofuna, dagsetningu endurmats, lýsingu á tjóni, niðurstöðu matsins og staðfestingu skoðunarmanns. Eiganda (umráðanda) ber einnig að undirrita eyðublaðið og staðfesta að viðgerð á ökutækinu hafi ekki átt sér stað fyrir endurmatið.

Útfyllt eyðublað er sent með rafrænum hætti til Samgöngustofu og myndirnar látnar fylgja.

Ferill viðgerðar á tjónaökutæki (I og II)

Almennt gildir að engum öðrum en viðurkenndu réttingarverkstæði er heimilt að framkvæma viðgerðir á ökutæki sem skráð er sem tjónaökutæki sé ætlunin að taka það í notkun á ný. Aðeins ökutæki sem gert hefur verið við á viðurkenndu réttingaverkstæði geta fengið tjónaskráningu niðurfellda.

Minnt er á að ekki má hefja viðgerð á ökutæki sem skráð er tjónaökutæki I ef ætlunin er að óska eftir endurmati (sbr. fyrri kafla). Sé það ekki ætlunin má færa það strax til viðgerðar á viðurkenndu réttingaverkstæði (ekki þarf að bíða þessa 20 daga eftir því að ökutækið verði skráð sem tjónabifreið II). Sé ekki ætlunin að taka ökutæki í notkun á ný sem skráð hefur verið sem tjónaökutæki (I eða II) ber að afskrá það með viðeigandi hætti.

Viðurkennt réttingaverkstæði er verkstæði sem búið er viðeigandi tækjabúnaði til viðgerða á ökutækjum eftir fyrirmælum framleiðanda og sem hefur heimild til að gefa út vottorð um viðgerð á tjónaökutæki. Samgöngustofa birtir á vef sínum lista yfir viðurkennd réttingaverkstæði sem og kröfur til þeirra. Að viðgerð lokinni gefur réttingaverkstæðið út vottorð um að viðgerð hafi fram og sendir til Samgöngustofu sem fellir niður tjónaskráninguna. Skráningin helst engu að síður í ferilskrá ökutækis.

Ökutækið er síðan fært til skoðunar á skoðunarstofu. Gæta verður þess að skráningarmerki ökutækisins, sem tekin höfðu verið af ökutækinu vegna tjónsins, hafi verið komið til skoðunarstofunnar fyrir skoðun. Hafi ökutækið gilda skoðun er það skráð í endurtekna aðalskoðun, annars aðalskoðun.

Ekki má afhenda skráningarmerki og skrá ökutækið í umferð nema niðurstaða skoðunar sé án athugasemda eða lagfæring (og búið að fella niður tjónaskráninguna).

Fróðleiksmolar

Ekki er heimilt að skrá ökutæki með eftirfarandi athugasemdir af erlendum skráningargögnum hér á landi. Af þeim sökum er forskráningu slíkra ökutækja hafnað.

Lög og reglur

Stjórnvaldskröfur sem skjalið byggir á er að finna í eftirfarandi lögum, reglugerðum og/eða reglum (með viðbótum eftir því sem við á):

• Umferðarlög nr. 77/2019.

Reglugerð um gerð og búnað ökutækja nr. 822/2004.