Í niðurstöðum kannana um mat á innleiðingu aðalnámskrár grunnskóla eru settar fram tillögur að aðgerðum til úrbóta. Aðgerð nr. 2 fjallar um endurskoðun greinasviða og hæfni- og matsviðmiða þeirra. Greinasvið aðalnámskrár verði endurskoðuð samhliða endurbótum á vefnum namskra.is og ferli innleiðingar breytinga á aðalnámskrá verður bætt. Með endurskoðun greinasviða, 2022-2024, var verið að bregðast við tillögu aðgerðar nr. 2.

Mennta- og barnamálaráðuneytið fól Miðstöð menntunar- og skólaþjónustu (áður Menntamálastofnun) verkefnaumboð um framkvæmd verkefnisins á tímabilinu 2022-2024. Undirbúningshópur var stofnaður sem sá um undirbúning og skipulagningu vinnunnar og setti sér tilgang og markmið sem unnið var að. Settir voru saman verkefnahópar skipaðir starfandi kennurum, einn hópur um hverja námsgrein. Allt endurskoðunartímabilið voru reglulega haldnir upplýsinga- og samtalsfundir með aðilum frá Menntavísindasviði HÍ, Kennaradeild HA, Kennarasambandi Íslands og Sambandi íslenskra sveitarfélaga.

Ósk skólasamfélagsins var að starfandi kennarar kæmu að endurskoðuninni að þessu sinni. Alls komu 37 kennarar og starfandi skólafólk að endurskoðun greinasviða.

Undirbúningshópur setti sér tilgang með endurskoðuninni sem var að bregðast við ákalli skólasamfélagsins um endurskoðun hæfniviðmiða aðalnámskrár grunnskóla.

Undirbúningshópur setti sér þrjú markmið með endurskoðuninni.

• Að einfalda hæfniviðmið og gera þau skýrari.

  • Markmið náðist að mati undirbúningshóps og er afraksturinn birtur í útgefnum endurskoðuðum greinasviðum.

• Að samræma umfang hæfniviðmiða með tilliti til viðmiðunarstundaskrár.

  • Undirbúningshópur komst fljótlega að því að markmiðið væri of stórt fyrir umfang og tímaramma sem afmarkaði verkefnið. Að þessu sinni var því ekki unnt að vinna að markmiðinu

• Að samræma innihald undirkafla allra greinasviða.

  • Markmið náðist að mati undirbúningshóps og er afraksturinn birtur í útgefnum endurskoðuðum greinasviðum.

Að einfalda hæfniviðmið fól t.d. í sér að breyta og laga orðalag, stytta texta með því að umorða, taka hæfniviðmið í sundur og gera tvö úr einu, án þess að rýra innihald hæfniviðmiða. Óljósar upptalningar á hugtökum voru teknar út úr hæfniviðmiðum og stefnt er að því að gera betur grein fyrir slíkum hugtakalistum í stuðningsefni með hæfniviðmiðum sem birt verður á vefnum adalnamskra.is.

Að gera hæfniviðmið skýrari fól t.d. í sér að umorða og breyta orðalagi og taka út langflestar ófullnægjandi upptalningar á hugtökum án þess að rýra innihald hæfniviðmiða.

Undirkaflar allra greinasviða um menntagildi og megintilgang hafa nú verið samræmdir í innihaldi og uppsetningu.

Undirkaflar um kennsluhætti og námsmat sem staðsettir voru innan allra námsgreina hafa nú verið gerðir að einum og færðir undir kafla 17, Greinasvið – Kennsla, nám og námsmat.

Samræming fólst einnig í að fækka endurtekningum á hæfniviðmiðum sem tengjast lykilhæfni í ólíkum greinaköflum og styrkja stöðu þeirra í kafla 18, Lykilhæfni.

Sem lið í að einfalda, samræma og gera hæfniviðmið skýrari var unnið að því í þessari endurskoðun að taka út lang flest lykilhæfnitengd hæfniviðmið, sem voru á víð og dreif í flestum greinasviðum, og færa þau í lykilhæfnikaflann.

Hæfniviðmið lykilhæfni í kafla 18 í aðalnámskrá eiga að endurspeglast í öllu námi og kennslu, viðfangsefnum og verklagi allra námsgreina og námssviða. Í hverri námsgrein og námssviði skal leggja jöfnum höndum áherslu á hæfniviðmið lykilhæfni og sértæk hæfniviðmið viðkomandi námsgreinar. Stuðningsefni um lykilhæfni hefur verið birt á www.adalnamskra.is

Yfirheiti eru birt með hverju hæfniviðmiði. Tilgangur yfirheita er að lýsa á hnitmiðaðan hátt innihaldi og áherslu hvers hæfniviðmiðs og veita yfirsýn yfir það sem nemendur eiga að tileinka sér í hverri námsgrein. Með yfirheitum er einfaldara og skýrara að glöggva sig á hvað felst í hverju hæfniviðmiði fyrir sig og m.a. að skipuleggja samþættingu námsgreina.

Áhersla var á að endurskoða hæfniviðmið greinasviða en ekki skrifa ný hæfniviðmið. Aftur á móti voru gerðar undantekningar á því innan nokkurra námsgreina, ýmist vegna þróunar fræðasviða, samfélagsbreytinga eða ákalls um að námskráin tæki betur á efnisþáttum. Dæmi um viðbætur varða til dæmis útikennslu, fjármálalæsi, kynheilbrigði, efna- og eðlisfræði, forritun og stafræna borgaravitund. Í endurskoðaðri námskrá má einnig greina aukna áherslu á vinnu með orðaforða, ritun og fjölbreytta miðlun nemenda.

Tekin hafa verið saman áhersluatriði breytinga fyrir hvert og eitt greinasvið sem nálgast má í þessu hefti: [linkur væntanlegur]

Endurskoðuð greinasvið 2024 byggja á sömu hugmyndafræði og greinasvið frá 2013 um hæfnimiðað nám og námsmat

Mennta- og barnamálaráðuneytið er útgefandi aðalnámskrár grunnskóla. Auglýsing um breytingu á aðalnámskrá grunnskóla var staðfest af ráðherra 17. október 2024 og birt í Stjórnartíðindum 25. október 2024. Við birtingu í Stjórnartíðindum öðluðust breytingarnar jafnframt gildi. Með gildistöku er átt við að vinna megi eftir endurskoðuðum greinasviðum.

Með því er átt við að allt skólastarf á að skipuleggja með endurskoðuð greinasvið, hæfniviðmið þeirra og matsviðmið, að leiðarljósi frá upphafi skólaársins 2025-2026. Jafnframt renna úr gildi greinasvið frá 2013.

Mikilvægt er að skólastjórnendur og kennarar kynni sér breytingar sem orðið hafa á hæfniviðmiðum greinasviða og hefji undirbúning fyrir skólaárið 2025-2026 út frá endurskoðuðum greinasviðum.

Tekin hafa verið saman áhersluatriði breytinga fyrir hvert og eitt greinasvið sem nálgast má í þessu hefti: [ linkur væntanlegur]

Skólaárið 2024-2025 er innleiðingartímabil grunnskóla. Skólar kynna sér endurskoðuð greinasvið og er heimilt að byrja að vinna eftir endurskoðuðum hæfniviðmiðum.

Undirbúningur skólastarfs fyrir skólaárið 2025-2026 skal miðast við endurskoðuð hæfniviðmið frá 2024.

Miðstöð menntunar og skólaþjónustu er ætlað að kynna fyrir skólasamfélaginu hvað felst í endurskoðuðum greinasviðum. Í janúar og febrúar 2025 verða haldnir fjarfundir um endurskoðuð greinasvið samkvæmt dagskrá-tengill. Gefið hefur verið út hefti tengill þar sem fjallað er um breytingar og áhersluatriði hvers greinasviðs.

Innihald kafla 17 byggir á undirköflum um kennsluhætti og námsmat sem staðsettir voru innan allra námsgreina í Aðalnámskrá 2013. Með því að vinna efni áðurnefndra undirkafla inn í kafla 17 hefur skapast samræmi um áhersluatriði sem taka þarf tillit til í öllum námsgreinum, námi og kennslu.

Kafli 17 skiptist í tvo kafla. Í kafla 17.1 Nám, kennsla og kennsluhættir, er umfjöllun um lykilhæfni og grunnþætti menntunar, aðstæður til náms, íslensku í öllum námssviðum, lestur og lestrarmenningu, samþættingu námsgreina, kennsluhætti, viðfangsefni og verkefni og leiðsagnarmat. Í kafla 17.2 Námsmat er fjallað um námsmat, matsaðferðir og matsgögn.

Tekin hafa verið saman áhersluatriði breytinga fyrir hvert og eitt greinasvið sem nálgast má í þessu hefti : Tengill í bækling.

Á www.mms.is verður hægt að nálgast ýmiskonar efni sem styðja á við innleiðingu.