Embætti landlæknis
Tillaga að nýrri aðgerðaáætlun til að fækka sjálfsvígum á Íslandi afhent ráðherra
22. janúar 2025
Undanfarna mánuði hefur starfshópur sem skipaður var af fyrrum heilbrigðisráðherra, Willum Þór Þórssyni, unnið tillögur að nýrri aðgerðaáætlun til að fækka sjálfsvígum á Íslandi, fyrir árin 2025 – 2030. Í gær skilaði starfshópurinn tillögu að nýrri aðgerðaáætlun til Ölmu D. Möller heilbrigðisráðherra.
Alma er fráfarandi landlæknir og þekkir þennan málaflokk vel því embætti landlæknis ber ábyrgð á sjálfsvígsforvörnum á Íslandi og er faglegur ráðgjafi stjórnvalda á því sviði. Á fundi sem haldinn var af þessu tilefni ræddu heilbrigðisráðherra, fulltrúar ráðuneytisins og starfshópurinn um innleiðingu aðgerðaáætlunarinnar, samráð, kynningu og fjármögnun. Enn sem komið er fylgir ekki fjármagn áætluninni. Lífsbrú – miðstöð sjálfsvígsforvarna mun fylgja eftir vinnu við aðgerðaáætlunina í samvinnu við heilbrigðisráðuneytið. Aðgerðir verða unnar í breiðu samstarfi við ráðuneyti, stofnanir og félagasamtök.
Tillögurnar í aðgerðaáætluninni 2025 – 2030, styðja við aðrar núgildandi stefnur og áætlanir á sviði geðheilbrigðis, lýðheilsu og áfengis- og vímuvörnum. Stuðst er við gagnreynda þekkingu á sjálfsvígforvörnum, bæði innan – og utanlands. Horft er til leiðbeininga frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni, klínískra leiðbeininga og árangursríkra áhersluatriða í sjálfsvígsforvörnum á alþjóðavísu. Þeir sjö efnisflokkar sem aðgerðaáætlunin byggir á eru:
Samhæfing og skipulag
Stuðningur og meðferð
Takmörkun á aðgengi að hættulegum efnum, hlutum og aðstæðum
Vitundarvakning og fræðsla
Forvarnir og heilsueflingarstarf
Gæðaeftirlit og sérfræðiþekking
Stuðningur við eftirlifendur
Í áætluninni eru 26 aðgerðir sem snúa að öllum stigum sjálfsvígsforvarna; forvörnum, íhlutunum og stuðningi eftir sjálfsvíg.
Hér á landi hafa dáið í sjálfsvígi að meðaltali um 41 einstaklingur á ári síðastliðin ár (2019 - 2023). Tíðni sjálfsvíga var 11,8 á hverja 100.000 íbúa að meðaltali árin 2013 – 2023.
Sjálfsvíg eru alvarlegur lýðheilsuvandi með víðtækar afleiðingar fyrir samfélagið allt. Árangursrík aðgerðaáætlun er því mikilvæg til að stuðla að bættri heilsu landsmanna.
Starfshópinn skipuðu:
Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir, verkefnastjóri hjá Lífsbrú - miðstöð sjálfsvígsforvarna hjá embætti landlæknis, formaður hópsins.
Ásta Ingibjörg Pétursdóttir, prestur í Langholtskirkju.
Guðríður Haraldsdóttir, sálfræðingur hjá Geðheilsumiðstöð barna.
Grétar Björnsson, félagsfræðingur fyrir hönd Hugarafls og Geðráðs.
Ingibjörg Sveinsdóttir, sálfræðingur og sérfræðingur í heilbrigðisráðuneytinu.
Jóhanna María Eyjólfsdóttir, djákni og fagstjóri hjá Sorgarmiðstöð.
Liv Anna Gunnell, fagstjóri sálfræðiþjónustu hjá Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu.
Sigrún Sigurðardóttir, prófessor við Háskólann á Akureyri, fyrir hönd Landssamtakanna Geðhjálpar.
Sigurður Páll Pálsson, læknir á geðsviði Landspítala.
Tómas Kristjánsson, sálfræðingur fyrir hönd Píeta samtakanna.
Frekari upplýsingar
Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir, verkefnastjóri Lífsbrúar – miðstöðvar sjálfsvígsforvarna
gudrun.j.gudlaugsdottir@landlaeknir.is