Embætti landlæknis efnir til funda með starfsfólki í heilbrigðisþjónustu um allt land í tilefni af breyttum lögum um líffæragjafir, sem taka gildi núna um áramótin.Landsmenn verða sjálfkrafa gefendur líffæra með nýju ári en samkvæmt þeim lögum sem falla úr gildi á gamlársdag þarf að taka upplýsta ákvörðun um að gefa líffæri.

Þeir sem vilja af einhverjum ástæðum ekki vera sjálfkrafa líffæragjafar eftir lagabreytinguna geta skráð afstöðu sína á heilsuvera.is („mínar síður"). Heimilislæknar aðstoða þá sem ekki nota tölvu eða stunda tölvusamskipti. Nánari upplýsingar um líffæragjöf má finna á vef Embættis landlæknis.

Jórlaug Heimisdóttir, verkefnisstjóri hjá landlækni, hitti starfsfólk á Heilbrigðisstofnun Norðurlands á Sauðárkróki 16. nóvember á fundi sem tókst afar vel og var gagnlegt upphaf kynningar málsins.

Í dag var svo kynningarfundur á Sjúkrahúsinu á Akureyri þar sem Alma D. Möller landlæknir, Runólfur Pálsson, læknir á Landspítala, og Kristinn Sigvaldason, yfirlæknir á gjörgæslu Landspítala í Fossvogi, fjölluðu um lagabreytinguna og um líffæragjöf og líffæraígræðslu frá ýmsum hliðum og í sögulegu samhengi. Gunnar Þór Gunnarsson yfirlæknir stjórnaði fundinum.

Á báðum stöðum var kynnt nýtt merki og útlit fyrir verkefnið, Við gefum líf, sem Þórhildur Jónsdóttir, myndlistarmaður og grafískur hönnuður hannaði.

Kennslustofa sjúkrahússins var þétt setin, mikill áhugi fyrir málefninu og fjölmargar fyrirspurnir lagðar fyrir frummælendur.

Árlega þarfnast 25-30 sjúklingar líffæraígræðslu á Íslandi og þeim fjölgar. Oftast er talað um að líffæri séu „gefin" þegar þegar hjarta, lungu, lifur, nýru, bris eða þarmar eru fjarlægð úr látnu fólki og grædd í sjúklinga sem búa við að líffæri þeirra séu alvarlega biluð og starfi takmarkað eða alls ekki.

Líffærin eru flutt frá Íslandi til Svíþjóðar og grædd í sjúklinga á Sahlgrenska háskólasjúkrahúsinu í Gautaborg. Algengt er að ígrædd nýru komi frá lifandi gjöfum, oftast nánum ættingjum sjúklinga. Nýrnaaðgerðir eiga sér líka stað á Landspítala.

Líffæri frá Akureyri til Gautaborgar

Sjúkrahúsið á Akureyri er í beinu sambandi við Sahlgrenska og fram kom í dag að líffæraflutningar frá Akureyri til Svíþjóðar hafi átt sér stað bæði í ár og í fyrra. Íslenskir læknar úrskurða þá það sem til þarf í aðdragandanum en síðan kemur teymi lækna og annarra sérfræðinga í þotu frá Gautaborg til að ná í líffærin og flytja þau út þar sem væntanlegir viðtakendur bíða.

Við slíkar aðstæður skiptir gott skipulag höfuðmáli, enda hver mínútan dýrmæt. Menn hafa til að mynda ekki nema 4-6 klukkutíma til ráðstöfunar í ferli flutnings og aðgerða með hjarta og lungu og flug frá Íslandi til Gautaborgar tekur um þrjá tíma, svo dæmi sé tekið.

Einn getur gefið sex manns líf

Spánverjar eru allra þjóða duglegastir að gefa líffæri en Íslendingar standa sig líka vel að þessu leyti og fóru meira að segja upp fyrir Spánverja á heimslista líffæragjafa árið 2015.

Alls hafa um hundrað manns á Íslandi gefið líffæri frá upphafi og því hafa vel yfir 350 manns notið góðs af þessum gjöfum lífsins því líffæri eins gjafa geta komið allt að sex manns til góða.

Alþjóðlegt samstarf er um líffæragjafir og líffæramiðlun. Líffæri Íslendinga bjarga mannslífum annarra Íslendinga en þau geta líka bjargað lífi þurfandi fólks annars staðar á Norðurlöndum og dæmi eru um að íslensk líffæri hafi verið grædd í fólk í Þýskalandi og Bretlandi. Á sama hátt bjarga líffæri útlendinga lífum Íslendinga.Bæði á Sauðárkróki og Akureyri var spurt um hvort aldur líffæragjafa skipti ekki máli. Svarið er að svo er bara alls ekki.

Yngsti líffæragjafinn á Íslandi var nokkurra mánaða gamalt barn en sá elsti 85 ára. Það kom líka fram á Akureyrarfundinum að nýru og lungu úr börnum séu grædd í fullorðið fólk með ágætum árangri.

Allir geta þannig gefið líf.