Markaðssetning, bannskrá Þjóðskrár og persónuvernd

Fyrirtæki geta haft lögmæta hagsmuni af því að stunda beina markaðssetningu. Einstaklingar geta hins vegar andmælt slíkri vinnslu og þarf þá að virða þau andmæli. Þá ber þeim sem starfa í beinni markaðssókn að bera lista sína saman við bannskrá Þjóðskrár áður en hafist er handa við markaðssetningu.

Almenna reglan er að bannað er að hringja, senda sms og tölvupóst við markaðssetningu, ef ekkert viðskiptasamband er á milli aðila. Þó viðskiptasamband sé fyrir hendi, eiga einstaklingar alltaf rétt á að andmæla.

Vilji einstaklingur ekki að fyrirtæki hafi samband við sig standa tveir möguleikar til boða.

Einstaklingur getur andmælt frekari samskiptum og þarf fyrirtækið þá að virða þá ósk. Þetta hentar betur í afmörkuðum tilvikum.

Einstaklingur getur bæði skráð sig á bannskrá Þjóðskrár og/eða látið bannmerkja (x-merkja) sig í símaskrá (hjá já.is og 1819.is) en þeir sem starfa í beinni markaðssókn verða að bera sína lista saman við bannskrána.

Bannskrá Þjóðskrár hentar betur ef vilji er til að leggja almennt bann við því að haft sé samband. Bannið nær einnig til valgreiðslukrafna í heimabanka.

Persónuvernd og Þjóðskrá hafa eftirlit með því að aðilar í markaðssetningu virði bannmerkingu í Þjóðskrá. Eftirlit með bannmerkingu (x-merkingu) í símaskrá er í höndum Fjarskiptastofu. Virða verður bannmerkingu í símaskrá. Sé það ekki gert er hægt að kvarta til Þjóðskrár.

Þá er ávallt frjálst að senda kvörtun til Persónuverndar.

Hvað er bannskrá Þjóðskrár?

Um bannmerkingar í þjóðskrá gilda reglur nr. 36/2005 um skráningu einstaklinga, sem andmæla því að nöfn þeirra séu notuð í markaðssetningu og notkun slíkrar skrár. Með markaðssetningu er átt við útsendingu dreifibréfa, happdrættismiða, gíróseðla, auglýsinga og kynningarefnis, símhringingar, útsendingu tölvupósts eða hliðstæðar aðferðir, sem varða kaup eða leigu á vöru eða þjónustu eða þátttöku í tiltekinni starfsemi, hvort sem hún er viðskiptalegs eðlis eða varðar tómstundir, afþreyingu, námskeið eða sambærilegt atferli.

Skyldan um samkeyrslu við bannskrá Þjóðskrár á ekki við ef eingöngu er notast við netföng, enda fer engin sérstök skráning um netföng einstaklinga fram hjá Þjóðskrá. Einnig er rétt að taka fram að Persónuvernd getur, í sérstökum tilvikum, heimilað undanþágu frá þeirri skyldu að samkeyra slíka lista við bannskrá Þjóðskrár.

Bannskráin nær eingöngu til markaðssetningar. Einstaklingar gætu því lent í því að fá meðal annars beiðnir um að taka þátt í vísindarannsóknum.

Ávallt er þó að sjálfsögðu frjálst að neita því að taka þátt í slíkum rannsóknum auk þess sem virða þarf andmæli þeirra við frekari þátttöku.

Óumbeðin fjarskipti

Óumbeðin fjarskipti, þar með talin markaðssetning í tölvupósti, fellur undir eftirlit Fjarskiptastofu og er fyrirtækjum og stofnunum því leiðbeint um að snúa sér þangað til að fá upplýsingar um markaðssetningu í tölvupósti.

Ávallt þarf að virða andmæli einstaklinga við frekari markpósti eða símtölum hafi þeim verið komið á framfæri. Þannig þurfa fyrirtæki að halda utan um það þegar viðskiptavinir andmæla því að fá frekari markaðssetningarpóst og virða þau andmæli, óháð því hvort viðkomandi sé skráður á bannskrá Þjóðskrár.